Nieuwe MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) 6 maanden uitgesteld

Op 1 januari 2025 stond een grote wijziging van de MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) gepland, maar minister De Jonge heeft dit uitstel met een half jaar verlengd. De wijziging zou namelijk potentieel negatieve gevolgen hebben voor biobased bouwen. De gebruikte rekenmethode gaf tot nu toe al geen eerlijk beeld omdat bepaalde schaduwkosten van glas en steenwol onvoldoende worden meegewogen, maar vooral ook omdat er geen rekening wordt gehouden met de in biobased materialen opgeslagen CO2.

Ook gaan de huidige berekeningen er van uit dat al het biobased materiaal aan het einde van de levensduur wordt verbrand, wat meestal niet correct is. Juist houtachtige materialen worden vaak opnieuw gebruikt en kunnen ook circulair worden meegenomen in een nieuw productieproces. Dit kwam het ministerie terecht op stevige kritiek te staan vanuit de Gideons, vanuit Building Balance, partijen zoals Groene Bouwmaterialen, Agrodome en vele anderen.

Dat dit effect onwenselijk is wordt nu door zowel critici als door minister De Jonge erkend. De Minister benadrukt nu de noodzaak van een half jaar tussen besluitvorming en inwerkingtreding, om alle betrokken partijen voldoende voorbereidingstijd te geven. Kritiekpunten met betrekking tot de nieuwe MPG richten zich vooral op de effecten op biobased bouwmaterialen en of de rekenmethodiek zal worden aangepast om meer overeen te komen met de werkelijkheid.

50% biobased bouwmaterialen in 2025

Op 3 april vond het commissiedebat over circulair bouwen plaats in de Tweede Kamer. Staatssecretaris Heijne van Infrastructuur & Waterstaat en minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de verantwoordelijke bewindspersonen, deelden hun plannen met de Kamer. De Staatssecretaris toonde steun voor biobased bouwen en het hergebruik van materialen, waarbij de rol van de overheid werd benadrukt als stimulans hiervoor. De ambitie is om tegen 2030 een circulariteitsniveau van 50% in de infrastructuur te bereiken en 30% in de bouw.

Bouwmaterialen vergelijken

De MPG zou bouwmaterialen moeten vergelijken op basis van hun milieu-impact gedurende de hele levenscyclus, inclusief winning, productie, gebruiksfase, en afdanking. Het aantal Europese milieueffect categorieën zal in Nederland worden uitgebreid van 11 naar 19, waarbij de analyse resulteert in een enkele score, de MPG-score, die de schaduwkosten van de materialen zo natuurgetrouw zou moeten weergeven. Duidelijk moet zijn dat de theorie en praktijk nu ver uit elkaar liggen en dat het effect van de aanpassingen dit verschil nog groter lijkt te maken.

Een aantal van die nieuwe milieu-indicatoren, zoals landgebruik en fijnstofemissies, maken dat hout niet goed scoort in nieuwe MPG-berekeningen. Ook de impact van landgebruik van een olie boorgat en mijnbouw voor glas en steenwol is toch echt groter dan dat van hout of vezelgewassen... De impact van fijnstofuitstoot van houtdroging verschilt bijvoorbeeld aanzienlijk van de CO2-uitstoot tijdens cementproductie, waar ook minder de nadruk op wordt gelegd in de methodiek.

Aanscherping van de norm

Hoewel eerder aangekondigd werd dat de norm strenger zou worden, lijkt deze juist minder streng te zijn geworden door de keuze voor deze nieuwe enkel in Nederland toe te passen systematiek. In oktober 2023 meldde minister Hugo de Jonge dat de MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) per 1 januari 2025 zou worden verlaagd van 0,8 naar 0,5. Deze maatstaf geeft de schaduwkosten weer die een gebouw gedurende zijn levensduur aan het milieu toebrengt, zoals de winning van delfstoffen, verzuringseffecten en CO2-uitstoot tijdens de bouw. Het verlagen van de MPG naar 0,5 vereist aanzienlijke creativiteit van bouwers, aangezien de meeste woningen die momenteel worden gebouwd nog niet aan deze eis voldoen. Voor kantoorgebouwen stelde De Jonge in oktober voor om de MPG te verhogen naar 0,85, waar deze momenteel op 1 staat. Hoewel de aanscherping van de norm gehandhaafd blijft, wijzigen de specifieke cijfers. De MPG zal niet dalen naar 0,5, maar naar 1, en voor kantoren zal deze niet naar 0,85 gaan, maar naar 1,55.

Biobased Bouwmaterialen stimuleren

Op het gebruik van biobased bouwmaterialen wordt nog steeds te weinig ingezet in Nederland. Dit betekent ook dat er geen goede optimalisatie van het hele biobased en circulaire proces, zowel in de praktijk als in theorie, plaatsvindt. De traditionele industrie heeft jarenlang kunnen optimaliseren, terwijl biobased bouwen nog in ontwikkeling is en weinig daadwerkelijke stimulans krijgt. Als voorbeeld gaan huidige berekeningen er van uit dat al het biobased materiaal aan het einde van de levensduur wordt verbrand, wat meestal niet correct is. Dit soort uitgangspunten, waarvan dit er dus slechts een is, zorgen ervoor dat traditionele materialen vaak relatief veel beter uit de MPG-analyses komen dan biobased materialen. Wat natuurlijk feitelijk onjuist is.

Conclusie

Hoewel de MPG oorspronkelijk bedoeld is als een belangrijk instrument voor duurzaam bouwen, heeft het dus eerder juist zijn beperkingen als het gaat om het stimuleren van biobased bouwen. Het is essentieel om andere beleidsinstrumenten te overwegen en gezond verstand te blijven gebruiken om te evalueren hoe biobased en overige 20ste-eeuwse bouwmaterialen vanaf nu worden beoordeeld.